09 ліпеня 2009

Хто найбольш шчасьлівы ў сьвеце?


Квітнеючая Коста-Рыка абвешчаная найшчасьлівейшаю краінаю ў сьвеце
Фота: Джон Ролінсан
Ліцэнзія: Creative Commons Attribution 2.0

Фонд новай экономікі, які знаходзіцца ў Лёндане, нядаўна апублікаваў свой чарговы Індэкс (не)шчасьлівай плянэты, які можна смапмаваць тут. Што для Фонду значыць шчасьце? Гэта "адносная эфэктыўнасьць зь якой нацыі ператвараюць натуральныя рэсурсы плянэты ў доўгае й шчасьлівае жыцьцё для сваіх грамадзян". Падчас падліку бяруцца ва ўвагу працягласьць жыцьця, задавальненьне жыцьцём і экаляґічны адбітак жыхароў краіны.

Дык хто ж тады найболей шчасьлівы? Жыхары Коста-Рыкі! Што робіць іх такімі шчасьлівымі? Іх задавальненьне жыцьцём складае 8,5 балаў з магчымых 10; яны жывуць у сярэднім прыблізна 79 гадоў; іх экаляґічны адбітак складае 2,3 "ґлябяльныя гэктары", г.зн. колькасьць гэктараў, з чыёй гадавой прадукцыі жыве адзін жыхар краіны. Калі гэты паказчык вышэй за 2,1, дык гэта азначае, што жыхары дадзенай краіны жывуць за кошт іншых. Калі ніжэй, значыць, што яны маглі б патрабляць нават болей і не прыносіць пры тым шкоды Зямлі. У Коста-Рыцы, як бачым, гэты паказчык вышэй, чым 2,1, але на кроплю.

У першай дзясятцы шчасьлівых краін, акрамя Коста-Рыкі, знаходзяцца Дамініканская Рэспубліка, Ямайка, Гуатэмала, Віетнам, Калюмбія, Куба, Сальвадор, Бразылія ды Гандурас (цікава, пасьля нядаўніх палітычных падзей жыхары Гандурасу сталі шчасьлівейшымі, ці менш шчасьлівымі?). Камуністы ўсіх краін напэўна будуць вітаць прысутнасьць Віетнаму ды Кубы ў сьпісе дзесяці лідэраў. А ўвогуле лацінаамэрыканцам ёсьць чым ганарыцца.

Сярод мусульманскіх краін на першым мейсцы стаіць Эгіпет, які займае 12-е мейсца ў сьвеце.

На яком жа тады мейсцы Беларусь? Аказваецца на 104-м! На Беларусі сярэднее задавальненьне жыцьцём толькі 5,8 з 10; працягласьць жыцьця 69 гадоў; а экаляґічны адбітак сярэдняга беларуса складае 3,9 га., што значна вышэй за норму 2,1 га. і значыць, што беларусы жывуць за кошт іншых, бяднейшых краін сьвету.

Затое ў Беларусі ў індэксе заможныя суседзі: на 103-м мейсцы Новая Зэляндыя, а на 105-м -- Данія. Чаму гэтыя дьве краіны займаюць такія благія мейсцы? Галоўная прычына ў тым, што яны жывуць амаль цалкам за кошт іншых: сярэдні навазэляндзец карыстаецца 7,7 га. замест дазволеных 2,1. Прынцып гэтага індэксу просты: жыць годна, не руйнуючы пры гэтым навакольнае асяродзьдзе. Годна жыць у Новай Зэляндыі ды Даніі напэўна ўмеюць, а вось над сваімі спажывецкімі звычкамі ім трэба папрацаваць.

Ну а дзе тады знаходзяцца рэальныя суседзі Беларусі? Польшча на 77-м мейсцы, Летува на 86-м, Украіна на 95-м, Латвія на 101-м, Расея на 108-м.

Турэччына, дзе я знаходжуся зараз -- на 83-м мейсцы. Іншыя краіны, дзе я жыў:

Банґлядэш на 31-м мейсцы. Чаму так добра? Задавальненьне жыцьцём у Банґлядэш, на жаль, скдадае толькі 5,3 з 10. Тамтэйшая працягласьць жыцьця 63 гады. Затое экаляґічны адбітак сярэднестатыстычнага банґлядэшца -- толькі 0,6 га.

Тым часам Канада на 89-м мейсцы, Чэхія на 92-м, ЗША аж на 114-м (на 10 радкоў ніжэй Беларусі), а Кувейт на 128-м мейсцы.

Самая нешчасьлівая краіна з усіх у індэксе -- Зымбабвэ, якое знаходзіцца на 143-м мейсцы.

No comments: